LES 3
Titel van de les
Ben ik vrij ?
Vervolg op les 1a en 1b.
In deze les komen complexere beelden, bewegende beelden aan de orde. De beelden verbergen meer informatie en zin daardoor ingewikkelder dan de beelden
gebruikt in lessen 1a en 1b.
Deze les kan ook goed als start dienen voor de les over popgroepen
Kerndoel
Tekenen naar de voorstelling. Reflectief
De leerlingen kunnen werkstukken maken op basis van een innerlijke voorstelling van een onderwerp. Reflectief en productief.
Korte inhoud
In deze les wordt wat betreft de vormgeving ingegaan op de manipulerende werking van beelden. Hoe is in videoclips te zien dat je meegesleept wordt zonder
dat je daar macht over hebt. De leerlingen krijgen inzicht in de manipulerende werking van de hedendaagse werkelijkheid om zich heen middels
voorbeelden uit de populaire beeldcultuur.
Doel
De leerlingen praten over onvrijheid van zichzelf of van anderen, dit doen ze naar aanleiding van enkele videoclips. De beeldaspecten overlapping en
afsnijding zijn gebruikt.
Benodigdheden
Cd-rom “de kast””
Tijdschriften
Diaraampjes
Potloden
A4 wit papier
Schaar
Pen en oostindische inkt
Ruimte
klaslokaal
Tijd
55 minuten
Voorbereiding
Het gebruik van videoclips in de praktijk: De wereld van de televisie is van alles wat met de visuele wereld te maken heeft als medium het meest bekeken.
Tv-beelden kunnen mooi zijn en gecompliceerd zijn, het kunnen bewegende en stilstaande beelden zijn. Alle soorten beelden bevatten informatie, die je
moet leren lezen. Je kunst de codes leren om de opbouw van de informatie te doorzien. Bij bewegende beelden zijn geluid en tijd van grote invloed op het
kijkgedrag. Televisie is een vluchtig medium, d.w.z. wat je nu in deze tijd op de televisie ziet is over enige tijd verouderd, te langzaam, saai.
Bijvoorbeeld, als je het televisiejeugd verhaal; Swiebertje terugziet dan zal het opvallen dat de manier van televisie maken en het kijken ernaar sterk
geëvolueerd is. Swiebertje oogt nu saai, amateuristisch. Terwijl in een huidige videoclip van bijvoorbeeld het popidool Britney Spears meer verwijzingen,
acties, beweging enzovoort zitten dan indertijd Swiebertje. Vroeger was de beeldtaal van de televisie duidelijker. Het was nieuw en vrij
letterlijk. Het medium TV laat nu veel meer over aan de associatie. In de reclamewereld wordt dit veelvuldig toegepast. B.v. volgens de reclames
waren wij in 2000 al europees voetbalkampioen alvorens er een bal getrapt was. Dit komt door de keuze van de beeldtaal. Om iedereen zoveel mogelijk aan te
spreken worden vaak beelden gebruikt die stereotiep zijn. Het gebruik van televisie in de klas kan door onwetendheid over de werking van beelden
meewerken aan de stereotypering van beeldtaal, terwijl het de bedoeling moet zijn beter inzicht te krijgen in de zeggingskracht ervan. Televisiebeelden
bieden een enorm aanbod om de populaire beeldcultuur in uw klas aan de orde te brengen. Deze populaire televisie beelden vormen een universele taal bij
velen niet meer weg te denken uit het eigen leefmilieu. Het zijn de beelden die iedereen gezien heeft en kent en voor velen het referentiekader is geworden
t.a.v. hoe het leven eruit moet zien. Het is daarom een prachtig medium om in uw klas te gebruiken als inleiding op kritisch kijken naar de verschillende
onderwerpen voor ons in beeld zijn gebracht. Deze les geeft een aanzet om op een “normale” manier met de leerlingen kritisch naar videoclips te
bekijken. De betrokkenheid in de klas zal hoog zijn.
LESPLANNING
Inleiding
Blik kort terug op de vorige twee lessen, 1 en 2.
Laat enkele werkstukken zien. Vertel dat beelden een bepaald imago geven. Je kunt jezelf anders voordoen dan je bent. Door het kiezen van bepaalde beelden
kun je een positief, flitsend beeld van jezelf geven. Dit effect ontstaat door te letten op bijvoorbeeld : vormen; grillige (levendig) of geometrische
(saai) vormen en door bijvoorbeeld: kleuren; signaalkleuren (opvallen) of sfeerkleuren (gevoelig). Ook de techniek waarmee de beelden maakt zijn werkt mee:
strakke vlakken geschilderd met verf (zakelijk)of juist losse vegen (open) geven een ander imago.
Deze vormgevingsmiddelen kun je expres inzetten.
Bij bewegende beelden gebeurt hetzelfde, bijvoorbeeld de televisie.
Laat de videoclip van de popgroep DE KAST zien. Doe dit zonder geluid
en zonder de tekst erbij te geven.
Geef de volgende vragen mee bij de vertoning van de clip:
· Welke titel zou jij deze clip geven?
· Waarom krijgt het deze titel?
· Waar doet jou deze clip aan denken?
· Welke emoties zie je in deze clip? (het oproepen van associaties als bijvoorbeeld; uitgaan, op de camping, een
feest, blijdschap, verdriet, liefde, pijn, geluk enzovoorts)
· Geef ook aan of er in deze clip veranderingen van emoties in beeld zijn gebracht? Welke en wanneer?
· Hoe kun je zien dat het over een andere emotie gaat? Denk hierbij vooral aan de vormgeving, de beeldtaal. (spots,
bewegingen, inzoomen, snelheid)
Vertoon nu de clip zonder tekst en geluid.
De leerlingen schrijven ieder voor zich de antwoorden op. Het hoeft nog niet besproken te worden.
Deel de tekst uit en draai de clip met tekst en geluid erbij.
· De leerlingen geven aan of hetgeen ze bij de vorige vragen hadden opgeschreven ook overeenkomt met wat ze nu
ontdekken. Schrijf dit kort op.
Laat de leerlingen in groepjes van vier zitten en laat ze bij elkaar bekijken welke overeenkomsten en verschillen ze hebben geconstateerd. Ze moeten 3
punten aangeven en beargumenteren, waar ze allen achter staan, waardoor er in deze videoclip een bepaald idee / beeld werd weergegeven.
Laat ze ook een afwijkend punt aangeven.
· Laat per groep de argumenten uitwisselen en schrijf dit in het kort op het bord mee.
· Bekijk het bordschema en ga kort op deze aspecten in.
Vertel:
Om te laten zien dat je “COOL” wilt overkomen, kun je naast vormen en kleuren ook gebruik maken van filmische elementen als: dynamische bewegingen,
scheve richtingen, gekleurd licht, ritme, in - en uitzoomen enzovoort.
Wil je betrokkenheid laten zien, maak dan close-ups door sterk in - zoomen, ook wel afsnijding genoemd. Hierdoor kun je iemands emoties beter laten zien.
Videoclip1
Videoclip2
Videoclip3
(om dit te visualiseren neem dan een fragment van een videoclip bijvoorbeeld Britney Spears / Boyzone naast een fragment van Socutera)
Om afsnijding bij stilstaande beelden uit te leggen geeft u de leerlingen een leeg diaraampje. De leerlingen knippen uit tijdschriften 3 foto's, waarop
volledige gezichten staan afgebeeld. Plak deze foto’s naast elkaar en schrijf eronder welke emotie je erin ziet. Laat daarna het lege diaraampje op
deze foto’s leggen en laat de leerlingen ermee schuiven totdat ze een deel gevonden hebben waarin het beste de emotie tot zijn of haar recht komt.
Laat ze beargumenteren waarom dat volgens de leerling zo is!
Eventueel kunnen ze ook door het raampje kijken en met klasgenoten hetzelfde uitproberen .
Is dit echt lachen?
|